Κλεισμένοι στο σπίτι, σπαταλάμε ή επενδύουμε αναλόγως, όλο και περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο, θέλοντας να περάσουμε πιο ευχάριστα την ώρα μας. Το γεγονός, παρέχει πρόσφορο έδαφος σε επιτήδειους, ώστε να αδράξουν την ευκαιρία για απόσπαση χρημάτων αλλά και για να προσεγγίσουν ανηλίκους με σκοπό την εξασφάλιση παιδικού «υλικού», κατάλληλου προς σεξουαλική εκμετάλλευση. Ο κ. Γιώργος Κάρκας, Βοηθός Υπεύθυνος του Γραφείου Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, μιλάει για τους υπαρκτούς και ενδεχόμενους κινδύνους.

Μία πανδημία όπως αυτή του κορωνοϊού που βιώνουμε αυτή τη στιγμή, αλλάζει κάτι όσον αφορά στο ηλεκτρονικό έγκλημα;

Είναι φυσιολογικό ότι όταν αυξάνονται οι χρήστες του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τόσο περισσότερο θα αυξάνονται και οι διάφορες παραβάσεις που σχετίζονται με το ηλεκτρονικό έγκλημα. Η κατάσταση την οποία βιώνουμε το τελευταίο χρονικό διάστημα, μας υποχρεώνει όλους να περνούμε πολύ περισσότερο χρόνο από προηγουμένως, εντός της οικίας μας. Σίγουρα, ένας από τους τρόπους ενασχόλησης στο σπίτι, είναι και το διαδίκτυο και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα ανήλικα παιδιά, τα οποία είναι δυσκολότερο να περιοριστούν και να υπακούσουν σε κανόνες.

Αυτό, ενδέχεται να το εκμεταλλευτούν επιτήδειοι και παιδεραστές, προσπαθώντας να προσεγγίσουν περισσότερα παιδιά;

Σίγουρα, όπως σημειώθηκε και προηγουμένως η αύξηση των χρηστών και της χρήσης του διαδικτύου και των υπολογιστών, αναμένεται να αυξήσει και τους κινδύνους. Ο κάθε γονέας ή κηδεμόνας, έχει την ευθύνη να επιτηρεί τα παιδιά του - με οποιοδήποτε τρόπο εκείνος θεωρεί κατάλληλο- και να είναι σε θέση να αναγνωρίσει πότε υπάρχει πρόβλημα. Από την άλλη, με τα μέτρα που έλαβε το κράτος για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος, παρέχεται η δυνατότητα στα παιδιά μας να αντιληφθούν και την ορθή, καθώς και εποικοδομητική χρήση του διαδικτύου. Λέγοντας μέτρα, αναφέρομαι στην εξ’ αποστάσεως διδασκαλία για παράδειγμα, η οποία άρχισε να εφαρμόζεται από ιδιωτικά φροντιστήρια με θετικά αποτελέσματα.   

Με ποιους τρόπους συνήθως γίνεται η προσέγγιση ενός παιδιού μέσω διαδικτύου με σκοπό την εκμετάλλευσή του; 

Ο κίνδυνος εκμετάλλευσης των παιδιών από επιτήδειους και παιδεραστές είναι ορατός, όπως συχνά αναφέρουμε ως Γραφείο Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Ο τρόπος δράσης των θυτών, ως συνήθως είναι η δημιουργία ψεύτικου προφίλ στο όνομα είτε αγοριού είτε κοριτσιού. Ακολούθως, ξεκινάει η προσπάθεια δημιουργίας ενός περιβάλλοντος εμπιστοσύνης, που τελικά οδηγεί σε λήψη και αποστολή φωτογραφιών και βίντεο, δηλαδή, υλικού παιδικής, σεξουαλικής εκμετάλλευσης των θυμάτων. Τα κυριότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό στην Κύπρο, είναι το Facebook, το Instagram, το Viber και το Messenger.

Η πανδημία που ονομάζεται κορωνοϊός, διείσδυσε βαθιά στην καθημερινότητα μας, αγγίζοντας κάθε της πτυχή, ακόμη και εκείνη του ηλεκτρονικού εγκλήματος

Πώς μπορούμε να προφυλάξουμε και «θωρακίσουμε» τα παιδιά μας γενικότερα και ειδικότερα σε μία τέτοια περίπτωση; 

Η θωράκιση των παιδιών μας σε τέτοιες περιπτώσεις, θα πρέπει να γίνει από πολύ μικρή ηλικία, από τις αρχές του δημοτικού. Η λέξη θωράκιση έχει μεγάλη σημασία, αφού σε αυτή περιλαμβάνονται όλοι οι κανόνες ορθής λειτουργίας και επικοινωνίας μεταξύ του παιδιού και του γονέα, σε όλες της πτυχές της καθημερινότητας μας. Το πιο βασικό, είναι να μάθουμε στο παιδί μας να μας μιλά για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και να είμαστε σε θέση να το ακούσουμε, αφιερώνοντας του τον κατάλληλο χρόνο.  

Υπήρξε στο παρελθόν, σημείο αναφοράς, όπου εκτυλισσόταν κάποια κρίση στην κοινωνία, όπως η σημερινή πανδημία και το ηλεκτρονικό έγκλημα εκτοξεύθηκε; 

Δεν έχει έρθει στην αντίληψή μας τέτοιο προηγούμενο. Ωστόσο, μπορούμε να πούμε ότι σε καιρούς σχολικών διακοπών ή αργιών, παρατηρούνται περισσότερα περιστατικά που σχετίζονται με τη μη ορθή χρήση του διαδικτύου και των υπολογιστών από ανήλικα παιδιά, κάτι που πολλές φορές έχει ως αποτέλεσμα τη θυματοποίησή τους.  

Αυτή, είναι και μία περίοδος όπου οι hackers λόγω κλεισίματος εταιρειών, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος δράσης;

Το hacking, δηλαδή η παράνομη πρόσβαση, επέμβαση και παρέμβαση σε συστήματα πληροφορικής, μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε χρόνο αν υπάρχουν κενά ηλεκτρονικής ασφάλειας. Στις περιπτώσεις όπου οι εταιρείες και οργανισμοί έχουν εγκατεστημένα τα ενδεδειγμένα μέτρα ηλεκτρονικής προφύλαξης, δεν χρειάζεται η άμεση, φυσική παρουσία οποιουδήποτε προσώπου για ανίχνευση τυχόν περιστατικών που παραβιάζουν την ασφάλεια. Τα περιστατικά αυτά, εντοπίζονται αυτοματοποιημένα βάσει των παραμέτρων του κάθε συστήματος και άμεσα ενημερώνεται εξ’ αποστάσεως ο υπεύθυνος ασφαλείας κάθε συστήματος. 
Συνεπώς, στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν εγκατεστημένα τα ενδεδειγμένα συστήματα ηλεκτρονικής ασφάλειας, τα περιστατικά αυτά μπορούν να συμβούν σε οποιαδήποτε χρονική περίοδο ανεξαρτήτως αν η εταιρεία/οργανισμός είναι σε λειτουργία ή όχι.  

Η τεχνολογία εξελίσσεται. Τα μέσα και «δίοδοι» που χρησιμοποιούνται στο ηλεκτρονικό έγκλημα, διαφοροποιούνται ταυτόχρονα; 

Αυτός, είναι ακριβώς ο λόγος που το ηλεκτρονικό έγκλημα ονομάζεται και «γρήγορο έγκλημα» ή «έγκλημα χωρίς πατρίδα». Καθημερινά, ο τρόπος δράσης των εγκληματιών του κυβερνοχώρου αλλάζει. Πάντοτε όμως θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας, ότι ο κάθε εγκληματίας του κυβερνοχώρου θα εντοπίσει και αρπάξει την κατάλληλή ευκαιρία, ώστε σε πολύ λίγο χρόνο να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν περισσότερο κέρδος, με το μικρότερο κόστος. Αυτό σημαίνει ότι οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου, εκμεταλλεύονται καταστάσεις όπως την παρούσα που βιώνουμε, για να εξασφαλίσουν χρήματα. 

Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ηλεκτρονική απάτη αυτή τη στιγμή που πρέπει να γνωρίζουμε, ώστε να προστατευτούμε;

Σίγουρα, λόγω του κορωνοϊού, υπάρχουν διάφορες απάτες όπως προειδοποιεί και η Interpol. Περισσότερες λεπτομέρειες, υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Γραφείου Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, από όπου μπορείτε και θα ήταν χρήσιμο να ενημερωθείτε σχετικά.